In het boek Brein in je buik van microbiologen en immunologen Justin en Erica Sonnenburg staat wat darmbacteriën allemaal voor je doen en hoe je het beste met hen kunt omgaan. NU.nl sprak met Erica Sonnenburg.
“99 procent van het genetische materiaal dat wij in onze lichamen meedragen is microbieel”, zegt Sonnenburg. “Het was al bekend dat darmbacteriën ons helpen bij het verteren van ons voedsel, het creëren van vitaminen die ons lichaam zelf niet kan maken en het afweren van schadelijke darmbacteriën van buiten.”
Het is meestal een succesvol samenwerkingsverband: zo’n honderd biljoen darmbacteriën houden zich op in onze ingewanden. Samen wegen ze één tot anderhalve kilo.
Immuunsysteem
Maar wetenschappers beginnen eigenlijk net te ontdekken dat de darmbacteriën veel meer doen. Sonnenburg: “Darmbacteriën blijken bijvoorbeeld een grote invloed te hebben op ons immuunsysteem. Als er een aanval is, bijvoorbeeld door een virus, helpen zij het lichaam bij het opzetten van de afweer.”
Onderzoek bij muizen suggereert zelfs dat darmbacteriën een grote invloed kunnen hebben op stemming en gedrag.”Muizen die geen darmbacteriën hebben, gaan zich anders gedragen dan hun soortgenoten. Ze lijken niet meer in staat om risico’s in te schatten, gaan bijvoorbeeld midden in een veld zitten, zonder zich zorgen te maken over roofvogels.”
Gebrek aan bacteriële diversiteit in onze ingewanden speelt een rol bij aandoeningen zoals obesitas en type 2 diabetes, die vaak worden aangeduid als ‘welvaartziektes’. Volgens Sonnenburg heeft de toename van het aantal gevallen van deze ziektes te maken met ons veranderde voedingspatroon. “In het Westen zijn we steeds minder plantaardige vezels gaan eten. Complexe koolhydraten worden in veel gevallen zelfs uit ons voedsel gehaald, bijvoorbeeld in fastfood.”
Problemen
“Wat de meeste mensen niet weten, is dat die biljoenen darmbacteriën zelf ook eten nodig hebben”, zegt ze. “Vooral plantaardige vezels. Als je daar niet voldoende van binnen krijgt, dan beginnen ze je darmslijmlaag op te eten of gaan ze simpelweg dood. Dat leidt tot problemen.”
Vezels oftewel voedingsvezels zitten uitsluitend in plantaardige voedingsmiddelen, dus niet in dierlijke producten. Voorbeelden van eten met veel plantaardige vezels zijn écht volkoren brood, rijst, pasta, aardappel, groenten en fruit.
Naast de al genoemde aandoeningen, bestaat ook het risico dat het immuunsysteem van slag raakt. Hierdoor zouden stoffen die zonder moeite binnen moeten komen, zoals pollen of bepaalde etenswaren, zorgen voor een afweerreactie. Dat kan leiden tot allergieën of astma.
Het echtpaar Sonnenburg bedacht zich een paar jaar geleden dat ze de dingen die ze in het laboratorium leerden, thuis konden toepassen. “Onze dochter, toen drie jaar oud, had erge last van constipatie. Justin en ik dachten: eigenlijk kan het niet dat wij, als deskundigen op het gebied van spijsvertering, een dochter hebben die spijsverteringsproblemen heeft!”
Voedselallergieën
Toen ze meer plantaardige vezels toevoegden aan hun dieet, was er meteen een verbetering merkbaar. “De constipatie verdween”, zegt Sonnenburg. “En dat was niet alles. Ik had zelf vaak last van hooikoorts en voedselallergieën. Die werden ook een stuk minder.”
Met hun boek wil het echtpaar meer aandacht vestigen op het belang van darmbacteriën en mensen handvatten geven om beter voor hun nuttige ‘passagiers’ te zorgen. Erica Sonnenburg: “Eigenlijk zijn darmbacteriën het controlecentrum van ons ‘huis’.”