Prof. dr. De Koning is als onderzoeker en behandelend arts verbonden aan zowel het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) als het Hubrecht Instituut in Utrecht. Hij doet fundamenteel onderzoek naar nieuwe methodes om diabetes type 1 te genezen. “Dat betekent dat er wordt gewerkt aan geheel nieuwe behandelingen die volledige genezing als doel hebben.”
Diabetes type 1 is een aangeboren afwijking, maar deze kan zich ook op latere leeftijd openbaren. Levensstijl speelt geen rol, in tegenstelling tot bij type 2. Bij type 1 maakt het lichaam geen insuline, dat de glucosewaarden in het bloed op peil houdt. Voor genezing moet het lichaam weer insulineproducerende cellen krijgen. Alvleeskliertransplantatie is daarvoor een optie, maar is zeer ingrijpend.
Stamcellen
De Koning onderzoekt twee alternatieve behandelingen. Bij de eerste worden zogenoemde eilandjes van Langerhans getransplanteerd. Dit wordt in het LUMC al in de praktijk gebracht. “Uit de alvleesklier van een donor halen we de eilandjes van Langerhans, die insulineproducerende cellen bevatten. Deze cellen worden onder de huid ingebracht. Dit is minder heftig dan het transplanteren van een alvleesklier.”
Een ander alternatief is stamcelonderzoek. Daarin ziet De Koning de meeste toekomst. “Een groot voordeel van stamcellen is dat de cellen nog niet volgroeid zijn. Dat maakt ze geschikter om in het lichaam insuline te gaan produceren. Vorig jaar is in de VS al de eerste patiënt genezen na behandeling met stamcellen.”
Stilgestaan
Zowel eilandjes- als stamceltransplantatie zijn jonge methodes. Het onderzoek naar genezing van diabetes type 1 heeft de laatste vijf à tien jaar een grote vlucht genomen, vertelt De Koning. “In 1922 werd ontdekt dat het lichaam van diabetespatiënten insuline nodig heeft. Sindsdien staan we qua behandelmethodes eigenlijk stil. Er zijn wel heel veel manieren gevonden om het toedienen van insuline makkelijker te maken, maar er is geen fundamentele aanpak.”
Juist fundamentele aanpak – oftewel genezing – krijgt nu steeds meer aandacht en financiering. Organisaties als de Stichting Diabetes Onderzoek Nederland richten zich puur op genezing van diabetes type 1, en niet op “pleisters plakken”.
De Koning: “Wanneer genezing voor de massa bereikbaar is, is nog steeds de vraag. Maar veel therapieën die nu nog heel veel geld kosten, zullen langzaam betaalbaarder worden.”