85 procent van de Nederlanders voelt zich weleens vermoeid. Bij 47 procent van de Nederlanders houdt de vermoeidheid langer dan een dag aan, bij 16 procent is ze zelf constant aanwezig, zo blijkt uit onderzoek. Het gevolg? Lusteloosheid, moeilijkheden om uit bed te komen, concentratieverlies en hoofdpijn.

Herstellen van vermoeidheid

Wanneer de vermoeidheid over een langere periode is opgebouwd, heeft het lichaam ook langer nodig om te herstellen. Denk aan vermoeidheid en een futloos gevoel door langdurige stress, door psychische klachten of door een tekort aan vitamines en mineralen als gevolg van een (langdurig) slecht eetpatroon.

Veel mensen vragen zich af of vitamines en mineralen – eventueel in supplementvorm – het herstel bij vermoeidheid kunnen bevorderen. Want hoewel vitamines en mineralen zelf geen energie leveren, spelen ze wel een belangrijke rol bij het energiemetabolisme. Zo is magnesium nodig om calcium goed te kunnen verwerken, en is vitamine C nodig om ijzer goed op te kunnen nemen. Het antwoord is dus ja: je hebt ze nodig om energie uit je voeding te halen.

200 gram groenten

Dat betekent dat een gezond en gevarieerd voedingspatroon extra belangrijk is voor mensen met chronische vermoeidheidsklachten. En zo’n gezond voedingspatroon omvat volgens de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad elke dag minstens 200 gram groente en minstens 200 gram fruit. Uit de Voedsel Consumptie Peiling van het RIVM blijkt echter dat Nederlanders veel minder dan de aanbevolen hoeveelheden vitamines en mineralen binnenkrijgen. En een tekort kan weer zijn weerslag hebben op het energiemetabolisme.

Voedingspatroon onder de loep

Verschillende onderzoeken tonen aan dat het voor mensen met vermoeidheid de moeite waard is eens kritisch naar hun voedingspatroon te kijken. Zelfs een gering tekort aan vitamines en mineralen kan bij hen al een rol spelen. Het gaat hierbij vooral om de B-vitamines, vitamine C en de mineralen calcium, fosfor, jodium, ijzer, koper, magnesium en mangaan. Maar ook een tekort aan vitamine D kan vermoeidheidsklachten geven.

Waar zit het in?

Tips bij vermoeidheid

• Eet dagelijks tenminste 200 gram groenten en 200 gram fruit om voldoende vitaminen en mineralen binnen te krijgen. Heb je moeite om dagelijks aan deze hoeveelheden te komen, dan kan een supplement tekorten voorkomen en extra energie bij vermoeidheid geven.
• Let op je vitamine B12 gehalte. Vitamine B12 (cobalamine), een wateroplosbare vitamine, komt alleen voor in voedingsmiddelen van dierlijke afkomst, zoals vlees, vis, melk en eieren. Vooral veganisten lopen een risico op een te lage inname van vitamine B12, met vermoeidheidsklachten als gevolg. De Gezondheidsraad adviseert deze groep dan ook om extra vitamine B12 te slikken. Ook wanneer je maagzuurremmers slikt, kan je vitamine B12 gehalte aan de lage kant zijn. Voldoende maagzuur is namelijk nodig om B12 uit de voeding op te kunnen nemen.
• Een tekort aan vitamine D kan vermoeidheidsklachten geven. Vitamine D halen we voornamelijk uit direct zonlicht. Een lange winter met weinig zonlicht kan tekorten veroorzaken. Als je daarnaast ook nog eens weinig vis en geen halvarine en margarine eet, dan is het lastig voldoende vitamine D binnen te krijgen. Kinderen tot 4 jaar, mensen met een donkere huidskleur, mensen die dagelijks weinig buitenkomen of buiten lichaamsbedekkende kleding dragen zoals een boerka, chador of hoofddoek, zwangere vrouwen en ouderen wordt sowieso aangeraden extra vitamine D te slikken.
• Neem je tijd. Het duurt lang voordat er een tekort ontstaat, maar het kost minstens evenveel tijd voor die voorraden weer zijn opgebouwd. Om voldoende effect te hebben moeten supplementen bijvoorbeeld minstens zes weken ingenomen worden.
• Niet alleen vitaminen en mineralen hebben tijd nodig; je lichaam heeft ook tijd nodig om te herstellen. Je lijf is niet ontworpen om constant onder spanning te staan en heeft tijd nodig om de batterij weer op te laden. Wissel inspanning daarom iedere paar uur af met ontspanning en probeer voldoende momententen van rust te pakken.
• Stress vreet energie. Vermoed je dat stress de oorzaak is van je vermoeidheid, pak dan de oorzaak hiervan aan. Zoek uit waar de spanning vandaan komt en werk eraan. Zorg voor voldoende rust, ga (weer) sporten en schakel zonodig hulp in.
• Hoe lekkerder je slaapt, hoe eerder je vermoeidheidsklachten verdwijnen. Zorg voor een regelmatig slaappatroon.
• Een ‘quick fix’ is niet mogelijk. Vermoeidheid wordt niet opgelost met energiedrankjes of sloten koffie. Eet gezond en gevarieerd en zo min mogelijk uit pakjes en zakjes. Vermijd geraffineerde suikers en alcohol en nicotine. De rust die die producten geven is van korte duur.
• Voor sommige mensen kunnen mindfulnesstrainingen of yoga uitkomst bieden om de noodzakelijke rust in hoofd en lijf te creëren.

Blijf je kampen met vermoeidheidsklachten? Ga dan naar de huisarts. Deze kan bloedonderzoek doen om mogelijke tekorten (denk aan ijzertekort) te ontdekken, ziektes uit te sluiten (de ziekte van Pfeiffer bijvoorbeeld) en je zonodig doorverwijzen naar een specialist.