Lepra wordt ook wel melaatsheid genoemd en kan leiden tot zichtbare handicaps aan handen en voeten. De ziekte treft vooral armere mensen in afgelegen gebieden, vertelt Cor van Leeuwen van stichting Leprazending Nederland tegen NU.nl.
“Deze mensen hebben slecht voedsel en krijgen ook onregelmatig te eten. Daarom hebben ze een verminderde weerstand, wat hen vatbaarder maakt.” Ook de gebieden waarin ze leven bemoeilijkt de bestrijding. “Mensen gaan vaak in eerste instantie naar een inheemse genezer die weinig weet over de ziekte.”
De incubatietijd van lepra kan verschillen van twee tot zes jaar, maar er zijn ook gevallen bekend van een incubatieperiode van twintig jaar. In deze periode kunnen patiënten andere mensen besmetten.
Bacterie
De doelstelling van het ILEP is dat in 2030 de ziekte, net als malaria, voor 90 procent moet zijn teruggedrongen. Toch is dit een lastige opgave, vertelt directeur van de Leprastichting en voorzitter van het ILEP Jan van Berkel. “Het is een bacterie en die krijgen we de wereld niet zomaar uit. Omdat het lang duurt voordat de ziekte effecten laat zien, kan het soms lijken of het aantal patiënten afneemt.”
Van Berkel zegt dat in het succes ook een valkuil schuilt. “Het lijkt hierdoor soms of het al goed gaat, waarna de aandacht voor de ziekte afneemt. Juist daardoor ontstaan er weer nieuwe gevallen.”
Verontrustend
Volgens de Leprastichting bedroeg het aantal nieuwe leprapatiënten met een tweedegraads (zichtbare) handicap in 2015 6,6 procent van het totaal aantal patiënten. Dat is een hoger percentage dan in de jaren ervoor. De stichting noemt het een “verontrustende ontwikkeling”.
Het is daarom volgens Van Berkel belangrijk dat de ziekte onder de aandacht blijft. “We moeten voortdurend lobbyen bij lokale overheden en de Wereldgezondsheidsorganisatie (WHO) zodat er meer gaat gebeuren.”
De medicijnen tegen lepra zijn gratis. Het Erasmus Medisch Centrum heeft recent een methode ontwikkeld die mensen in de omgeving van de patient kan beschermen door één dosis te slikken van het lepramedicijn. Ook wordt gewerkt aan een test die met één druppel bloed kan bepalen of iemand besmet is.
Stigma
Van Leeuwen stelt dat mensen die de ziekte lepra oplopen vaak problemen krijgen met hun omgeving. “Er heerst vaak een stigma over, dat met het geloof of tradities te maken heeft. In het hindoeïsme wordt de ziekte gezien als het gevolg van een fout uit een eerder leven.”
Zowel stichting Leprazending Nederland als de Leprastichting proberen door middel van voorlichting bij lokale overheden deze vooroordelen weg te nemen. Op Wereld Lepradag is er wereldwijd aandacht voor de ziekte.
In Nederland bestaat sinds 1999 geen meldplicht voor nieuwe gevallen van lepra. Daarom is het ook onduidelijk hoeveel mensen de ziekte precies hebben. Het RIVM schat dat er jaarlijks tussen de vijf en tien nieuwe patiënten gediagnosticeerd worden die met de ziekte onder de leden in Nederland zijn gekomen. In Nederland vindt geen besmetting meer plaats.