Uit eerder onderzoek bleek dat een vorm van leukemie werd veroorzaakt door een mutatie in een gen genaamd KDM6A, dat is gekoppeld aan het x-chromosoom. Bij de embryo-formatie van meisjes wordt één van de x-chromosomen uitgeschakeld, wat zou betekenen dat vrouwen en mannen evenveel kans hebben op de ontwikkeling van kanker.
Echter bleek dat enkele genen op dit inactieve x-chromosoom de slapende cellen ‘ontvluchten’ en wel normaal functioneren. Deze ‘wakker gemaakte’ genen blijken een werkende kopie van KDM6A te zijn en hebben juist een tegenovergestelde werking van het gen. Het gen beschermt de cel tegen mutatie en het ontwikkelen van kanker.
EXITS
De onderzoekers doopten deze specifieke cellen om tot ‘EXITS’. “Uit deze theorie blijkt dat cellen van mannen slechts een schadelijke mutatie in één van de EXIT-genen nodig hebben om kanker te ontwikkelen. Vrouwelijke cellen hebben mutaties nodig in beide kopieën”, vertelt Andrew Lane, één van de auteurs van de studie.
Om deze hypothese te testen hebben de onderzoekers de genomen onderzocht van meer dan 4.000 tumoren die in totaal hoorden bij 21 typen kanker. Hierbij werd gekeken of de gevonden afwijkingen vaker voorkwamen in mannelijke of in vrouwelijke cellen.
De resultaten waren opvallend: van de bijna achthonderd genen die alleen op het X-chromosoom voorkwamen, waren er zes die vaker muteerden bij mannen dan bij vrouwen. Bij de overige 18.000 genen was er geen verschil op te merken bij het aantal mutaties.
Overtuigend bewijs
“Het feit dat de genen die vaker muteerden bij mannen exclusief op het X-chromosoom werden gevonden, en dat de meerderheid daarvan vermoedelijk ook EXIT-genen zijn, is overtuigend bewijs voor onze theorie”, aldus Lane. “De bescherming die voortvloeit uit de kopieën in de vrouwelijke cellen helpt te verklaren waarom veel soorten kanker minder vaak voorkomen bij vrouwen en meisjes.”
“Vrijwel voor elk type kanker geldt dat het vaker voorkomt bij mannen dan bij vrouwen. In sommige gevallen gaat het om slechts een paar procent verschil, maar bij andere soorten hebben mannen twee tot drie meer kans op het krijgen van de ziekte. Uit data van het Amerikaanse Kanker Instituut blijkt dat mannen gemiddeld twintig procent meer kans hebben om kanker te krijgen.”
Het onderzoek is gepubliceerd in Nature Genetics.