Het plastic netje om een vetbol is gevaarlijk voor vogels, omdat voornamelijk meesjes hierin verstrikt kunnen raken en sterven, vertelt Marieke Dijksman van de Vogelbescherming Nederland. “Je kunt het beste zelf vetbollen maken en rundervet en zonnebloemzaden erin verwerken. Zorg er wel voor dat de pitten en zaden klein genoeg zijn.”
Dijksman raadt af om margarine te gebruiken, omdat dat het vet van de veren aantast. Brood in het water gooien is ook niet goed, stelt ze. “Dat maakt het water troebel en trekt muizen en ratten aan. Brood is bovendien veel te zout, net als gewone pindakaas.”
Volgens Dijksman bepalen vier pijlers of een vogel naar je tuin komt, de zogenaamde vier V’s: voedsel, veiligheid, voorplanting en variatie: “Vogels willen graag een plekje om te broeden. Het roodborstje en de merel kiest daarbij het liefst voor een struik. Ook zijn bessenplanten fijn of een hoop met oude bladeren. In deze hoop zitten allerlei insecten die als voedsel kunnen dienen”, aldus de Vogelbescherming Nederland.
Nestkas
De veiligheid in een tuin wordt bepaald door de plek waar een nestkast of een voedselplateau geplaatst wordt. De kat moet er niet gemakkelijk heen kunnen en wanneer ander gevaar dreigt moet een vogel makkelijk kunnen vluchten naar bijvoorbeeld een struik. “De kleur van de nestkast maakt niet uit, wel de plek waar hij hangt. Hij moet met de invliegopening naar het noordoosten hangen”, vertelt Dijksman.
“In Nederland komt de wind vaak vanuit het zuidwesten. En natuurlijk niet in de volle zon, dan wordt zo’n kastje een broeikas. De grootte van het gat in de kast bepaalt weer wie er komt nestelen.”
Volgens vogelaar Klaas de Jong speelt de locatie ook mee als het aankomt op welke vogelsoorten je tuin bezoeken. “Het ligt er natuurlijk aan waar in Nederland je woont, of je in de stad zit of aan de rand van de stad, of op het platteland of in een bosrijke omgeving”, vertelt hij.
Ook is het belangrijk of je een grote of kleine tuin hebt. “In een kleine tuin zullen vogels, wanneer er mensen in huis aanwezig zijn, meer gestoord worden. Maar als je tuin een aantal meters naar achteren uitstrekt en de vogels minder zicht hebben op het huis, zullen er meer vogels zijn,” aldus de Jong.
Aantrekkelijker maken
Je kunt volgens Dijksman zelf ook dingen doen om je tuin aantrekkelijker te maken voor vogels. Als je bijvoorbeeld stenen in je tuin hebt, is het het beste om die te vervangen door alleen maar natuurlijke begroeiing, zoals bessenstruiken, fruitbomen, en bosjes waar de vogels in kunnen schuilen,” vertelt ze.
Een makkelijker alternatief is een nestkast: dat is fijn voor de kou en de vogels kunnen er ’s nachts in schuilen. “De nachten zijn koud en vogels blijven van zichzelf moeilijk warm. Sommige vogelsoorten vallen in de nacht tot wel 10 procent af”, vertelt Dijksman.
Daarom kun je het beste in de ochtend wat vers voedsel voor ze klaarleggen, omdat ze dan op zoek gaan naar voedsel om bij te eten. “Ook kun je in de avond wat neerleggen om alvast aan te sterken”, aldus de woordvoerder van de Vogelbescherming.
Tuinvogeltelling
In het weekend van 28 en 29 januari wordt de Nationale Tuinvogeltelling gehouden. “Enorm belangrijk”, stelt vogelaar Arjan Dwarshuis. “Doordat er nu voor het 14e jaar actief wordt meegedaan door heel veel mensen leren we heel erg veel over onze meest algemene vogels.”
Zo is er volgens Dwarshuis duidelijk een opmars van de exotische halsbandparkiet. Ook de zwartkop en de tjiftjaf laten zich steeds meer zien. “Door de warmere temperaturen overwinteren deze zomergasten steeds vaker in ons land”, aldus de vogelkenner.
Marieke Dijksman is dit jaar vooral benieuwd naar het aantal mezen. De Vogelbescherming kreeg namelijk meerdere telefoontjes over dat mensen weinig mezen in hun tuin zagen. “Het is een mastjaar, wat betekent dat de bomen en struiken in het bos veel zaden hebben gemaaakt. Het zou kunnen dat de mezen daar nog zitten, maar het is ook aannemelijk dat er weinig mezen zijn door door het koude voorjaar van 2016″, aldus Dijksman.
Vogels naar je tuin lokken door zelf vogelgeluiden te maken, is volgens de Jong geen goed idee. “Vogelzang is namelijk bedoeld als territoriaal geluid, om andere vogels weg te jagen”, vertelt hij. “Je wil niet dat ze denken: we hebben een concurrent in de beurt, we gaan maar eens een andere tuin opzoeken”, besluit de vogelkenner.