De Dierenbescherming is door het ministerie geraadpleegd over het proces om tot de lijsten te komen, die uiteindelijk door onafhankelijke deskundigen is samengesteld. “Er wordt onder meer gekeken naar het potentieel gevaar dat een dier voor mensen en anderen dieren vormt en of het dier geschikt is om in gevangenschap te leven”, zegt Niels Dorland van de Dierenbescherming.

“Er worden zo veel dieren door consumenten in huis gehaald zonder dat zij zich afvragen: weet ik wel genoeg? Denk bijvoorbeeld aan een schildpadje dat in een goedkope, plastic bak wordt gestopt die te koud voor hem is. Het gaat hier niet om drie malloten die zo’n dier aanschaffen, maar om een groot aantal particulieren. Vaak bedoelen ze het goed en willen ze iets bijzonders in huis halen, maar daar hoort eigenlijk wel een handleiding bij.”

Onder meer het stinkdier, de prairiehond en het stekelvarken zijn dieren die nu op de zwarte lijst staan en die vaker dan men denkt als huisdier worden gehouden.

Het is onbekend om welke aantallen het gaat. “Dat wordt niet geregistreerd”, zegt Van Gennep. “Wij zien alleen de aantallen van de opvangcentra en dat is slechts het topje van de ijsberg. Dan is het al te laat.”

Van Gennep ziet op de ‘witte’ lijst alsnog dieren staan die daar niet thuishoren. Daar wordt nog onderzoek naar gedaan. Vooral gevaarlijk is dat de verkopers, zoals het er nu naar uitziet, niet verplicht zijn om bij de verkoop de houderijvoorschriften mee te geven, met alle mogelijke gevolgen van dien. “De verzorger herkent bijvoorbeeld gezondheidsproblemen niet. Een ongeschikt dier als huisdier levert alleen verliezers op.”

Dat kan gaan om de verzorging van een kangoeroe of hert, maar ook om huisdieren zoals konijnen. Onderzoekers van de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht gaan op verzoek van de Dierenbescherming onderzoeken of konijnen die als huisdier worden gehouden, gelukkig zijn. Zo zitten veel dieren in een te klein hok of zijn ze te veel alleen.

Dorland denkt dat er in de toekomst nog vaker zulke onderzoeken gehouden worden. “In Zwitserland staat het bijvoorbeeld in de wet geschreven dat bepaalde dieren in koppeltjes gehouden moeten worden, zoals parkieten. Zover zijn we in Nederland nog niet, maar daar gaan we wel naartoe. Twintig jaar geleden konden we ons zoiets nog niet voorstellen, maar voor hetzelfde geld hebben we een dergelijke wetgeving hier ook over twintig jaar – of misschien nog wel eerder.”

“Zo staan honden op de witte lijst. Maar regelmatig worden mensen door een agressieve hond gebeten. De vraag is of het wel verstandig is om zo’n dier te houden.”

De overheid wil dus nu dat de sector voorschriften meegeeft om dergelijke situaties te voorkomen, maar zo lang dit niet wettelijk verplicht is zal dat volgens Van Gennep ook niet altijd gebeuren.

“We zijn blij dat een heel aantal dieren niet geschikt is bevonden om als huisdier te houden. Maar voor de dieren die nog steeds gehouden mogen worden, verandert nu eigenlijk maar weinig. Door de grote variëteit van aanbieders, waaronder een hoop via internet, leent de sector zich niet voor zelfregulering. Veel dieren worden via online marktplaatsen verkocht en die trend zet zich alleen maar voort. Het is dus een ouderwetse gedachte van de overheid om te denken dat de sector dat voorlichten wel op zich kan nemen.”

Stichting AAP pleit daarom voor een meldpunt waar huisdierbezitters terecht kunnen met vragen en waar problemen geregistreerd kunnen worden. De stichting zou deze taak op zich willen nemen en heeft dit aan staatssecretaris Martijn van Dam laten weten. “Op dit moment heb ik nog geen reactie mogen ontvangen, maar ik denk dat de kans wel groot is dat zo’n meldpunt er komt. De Tweede Kamer vindt de positieflijst een goed fenomeen, maar dat is de helft van het verhaal. De rest moet nu nog geregeld worden.”