Met de subsidie kunnen zwangere vrouwen de test voor 175 euro laten afnemen. Bij de test wordt bloed van de aanstaande moeder in een laboratorium getest, om zo te onderzoeken of het ongeboren kind een ernstige aandoening heeft.
Eerder spande het Belgisch bedrijf Gendia een kort geding aan omdat de subsidieregeling in strijd zou zijn met de Europese regelgeving. Het bedrijf dat deze test ook aan Nederlandse zwangere vrouwen aanbiedt vraagt voor de test 590 euro en komt niet in aanmerking voor de subsidie.
Volgens de rechter is staatssteun in dit geval toelaatbaar, omdat er sprake is van een dienst van algemeen economisch belang. Dat belang is volgens de Staat dat zwangere vrouwen gelijke toegang moeten hebben tot prenataal onderzoek en dat er gelijke keuzevrijheid moet zijn tussen de twee testen hiervoor: de combinatietest en de NIPT. De rechter gaat daar in mee.
Hoger beroep
Directeur Patrick Willems van Gendia beraadt zich op het instellen van hoger beroep. Volgens Willems gaat het wel degelijk om valse concurrentie voor buitenlandse laboratoria. “Teleurstellend is ook dat de rechtbank met geen woord rept over het feit dat de subsidieregeling discrimineert, omdat Gendia daarvan is uitgesloten.” Hij wijst erop dat zijn bedrijf veel sneller de testuitslag bekend kan maken dan de ziekenhuizen nu kunnen. Voor een zwangere vrouw is dat van groot belang, aldus Willems.
Nederlandse vrouwen kunnen nu in Nederland een goedkopere test laten afnemen dan de test van Gendia, waardoor het bedrijf hinder ondervindt. De subsidie valt onder staatssteun en deze is op grond van de Europese regelgeving niet altijd toegestaan.
Regelgeving
Op grond van dezelfde regelgeving kan staatssteun soms wel toelaatbaar zijn. Volgens de staat zou er een gelijke keuzevrijheid moeten zijn tussen de combinatietest en de NIP-test. Voor zwangere vrouwen zou er ook een gelijke toegang moeten zijn tot deze prenatale screening.
De gezondheidsraad ondersteunt dit standpunt van de Staat en ook de voorzieningenrechter in Den Haag volgt het standpunt van de Staat. De Staat heeft een ruime beoordelingsvrijheid om te bepalen of een bepaalde dienst een dienst van algemeen economisch belang is. De voorzieningenrechter dient de aanwijzing van de NIPT als dienst van algemeen economisch belang daarom terughoudend te toetsen.
Vanaf 1 april komt NIPT beschikbaar voor alle zwangere vrouwen. Tot nog toe konden alleen vrouwen bij wie uit de combinatietest een verhoogde kans op Down was gekomen, de bloedtest laten doen.
