“Wiegendood is het plotseling en onverwacht overlijden van een ogenschijnlijk gezonde zuigeling, meestal tijdens de slaap en vaak zonder aanwijsbare oorzaak”, vertelt Monique L’Hoir, die promoveerde op de preventie van wiegendood.
Buikligging is de belangrijkste risicofactor bij wiegendood, maar ook het gebruik van een dekbed of een verandering van routine (bijvoorbeeld het gebruik van een ander matras in een campingbedje) kan erg riskant zijn, aldus L’Hoir. Door op hun buik te liggen of met hun mond tegen een dekbed aan te liggen, kan het zijn dat baby’s hun uitgeademde lucht deels opnieuw inademen, waardoor ze te weinig zuurstof binnenkrijgen.
“De oer-Nederlandse trappelzak kan uitkomst bieden”, aldus L’Hoir. “Als je baby die draagt, met of zonder een deken overdwars ingestopt, stel je het draaien naar de buik uit. Dat draaien kunnen ze dan oefenen in de box, onder jouw toezicht.
Ook van een fopspeen kan een beschermende werking uitgaan. “Hoe dat precies zit, weten we niet. Een speen zorgt er in elk geval voor dat de spieren in het mond-halsgebied zich ontwikkelen, waardoor de luchtwegen waarschijnlijk minder snel worden afgesloten als de baby op zijn buik ligt.”
Hoewel Nederland voorop loopt in de preventie van wiegendood en het aantal sterfgevallen in de afgelopen 25 jaar afnam van zo’n tweehonderd naar tien tot vijftien per jaar, is het volgens L’Hoir belangrijk om aandacht te blijven besteden aan dit onderwerp. “We hebben geluk dat ouders in Nederland in het eerste jaar met hun baby acht keer naar het consultatiebureau gaan, waar ze goed worden voorgelicht.”
Kinderbedje
De meeste wiegen en kinderbedjes die tegenwoordig te koop zijn, zijn veilig. Dat vertelt Saskia Kloet, die aan VeiligheidNL verbonden is als programmaleider opgroeien en ouder worden.
“Bij het uitzoeken van een bed is het verstandig te kijken naar de ruimte tussen de spijlen (die mogen niet te ver uit elkaar staan) en de ventilatie. Waar je mee moet oppassen, zijn bedjes die bijvoorbeeld al jaren in de familie zijn of waarvan de zijwanden helemaal dicht zijn. Een rieten wieg kan prima, maar dan moet je aan de binnenkant geen bekleding plaatsen.”
Gebruik verder zo min mogelijk losse, maar sowieso geen zachte materialen in het bedje. “Geen babynestjes, kussens, hoofdbeschermers of grote knuffels. Wij raden aan om tot 2 jaar geen dekbed te gebruiken, maar een babyslaapzak”, zegt Kloet. “Die heb je in alle soorten en maten. Aanvullend kunnen een laken en deken worden gebruikt, maar dat is meestal niet nodig.”
“Let ook op de plek van het bed in de kamer. Zet het liever niet bij het raam: een wat ouder kind kan vanuit zijn bed op de vensterbank klimmen en uit het raam vallen, of aan koorden van rolgordijnen trekken of erin verstrikt raken. Het bed mag ook niet te dicht bij de verwarming staan; dat is veel te warm en een kind kan zich er aan branden.”
Commode
Een ander element in de kinderkamer is de commode. “Het is handig als je aan de achter- en zijkant opstaande randen hebt, zodat het aankleedkussen er niet af kan schuiven”, zegt Kloet.
“Zorg verder dat je alles wat je nodig hebt, binnen handbereik hebt, zodat je niet hoeft weg te lopen. Kleine baby’s liggen nog wel stil maar al heel snel kunnen ze gaan rollen. Als je toch iets bent vergeten klaar te leggen, kun je het kind even met aankleedkussen en al in het ledikant leggen. Laat je kind in ieder geval nooit alleen op de commode liggen”
Houd tenslotte rekening met de temperatuur in de kinderkamer. De meest ideale temperatuur ligt tussen de 16 en 18 graden. “Ventilatie is daarbij belangrijk”, zegt Kloet. “Je kunt de dikte van de deken en slaapzak erop aanpassen. Er zijn oneindig veel mogelijkheden.”