Oordeel: Grotendeels onwaar
De claim is de strekking van een uitgebreid artikel van Wanttoknow.nl. Een website die naar eigen zeggen schrijft over alles wat niet in de mainstream media verschijnt. Zij vertalen voornamelijk buitenlandse artikelen naar het Nederlands. Dit is ook het geval bij het bewuste artikel. Het originele artikel verscheen op Livingtraditionally.com, een Amerikaans gezondheidsblog. Het artikel van Wanttoknow.nl stamt uit 2015, maar wordt recent weer vaker gedeeld via Facebook. Het artikel draait om de medische werking van baking soda, wat in de wetenschap natriumbicarbonaat of natriumwaterstofcarbonaat heet.
Wat is baking soda?
Het natuurlijke middel zou veilig en essentieel zijn in de behandeling van allerlei kwaaltjes. Zelfs kanker zou niet veilig zijn voor natriumbicarbonaat dat als zuiveringszout of baking soda (rijsmiddel) wereldwijd bekend is. Het is een stof die verwerkt zit in verschillende, dagelijks gebruikte producten als tandpasta en schoonmaakmiddelen. Het is in veel keukenkastjes aanwezig en in de drogist gewoon te koop als een pot zuiveringszout.
Van nature is het ook een stof die in het menselijk lichaam voorkomt. Het door de alvleesklier geproduceerde natriumbicarbonaat houdt de zuurgraad (de pH-waarde) van het menselijk lichaam op peil. Als bij nierproblemen de zuurgraad van het bloed te hard daalt, dan kan dat worden hersteld met natriumbicarbonaat. Het helpt om de opgehoopte afvalstoffen uit het bloed te verwijderen.
Nierklachten
Maar helaas voor nierpatiënten is het op dit gebied geen wondermiddel. “Het is geen medicijn waardoor een nierziekte beter wordt”, schrijft Arjan van Zuilen, nefroloog van het UMC Utrecht. “We schrijven natriumbicarbonaat voor als buffer om bloedarmoede en broosheid van de botten tegen te gaan als gevolg van zuurder wordend bloed. Daarbij sturen we we het bicarbonaatgehalte in het bloed.”
Volgens Van Zuilen wordt in de nefrologie gesuggereerd dat natriumbicarbonaat als medicatie de nierfunctie minder snel zou verslechteren, maar ontbreekt hiervoor bewijs.
Kankermedicijn
In alternatieve geneeskringen klinkt al langere tijd de bewering dat natriumbicarbonaat kanker kan genezen. De American Cancer Society stelt dat deze claims niet wetenschappelijk kunnen worden onderbouwd en dat het indruist tegen de heersende opvatting van de oncologie.
In het verleden hebben onderzoekers wel gekeken of ze met behulp van natriumbicarbonaat invloed konden uitoefenen op de zuurgraad van kankerweefsel. Deze proeven hadden echter niet het beoogde effect, zegt internist Jan Schellens van het Antoni van Leeuwenhoek-instituut. “Vijftien jaar geleden zijn deze onderzoeken al gestopt. De gedachte hierachter is niet onaardig, maar in de praktijk blijkt dat je de zuurgraad van kankerweefsel bij mensen niet kan veranderen.”
Dat neemt niet weg dat natriumbicarbonaat wel wordt gebruikt bij sommige behandelmethodes van kanker. Bij bepaalde medicijnen kan de urine van een patiënt zuur worden tot op een gevaarlijk niveau. “Het is dan standaardprotocol dat de patiënten natriumbicarbonaat krijgen toegediend. Dat kan als tablet of infuus, afhankelijk van de behoefte”, aldus Schellens.
Op de in het artikel gestelde veiligheid van het middel valt nog wat af te dingen. Als er te veel natriumbicarbonaat wordt toegediend, kan de zuurgraad van het lichaam te hoog worden. Dit kan leiden tot onder meer vermoeidheid en misselijkheid. In extreme gevallen komen vermindering van bewustzijn en zelfs coma’s voor.
Natriumbicarbonaat komt wel voor in verschillende medicatie. Zo staan er in de Geneesmiddeleninformatiebank van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen 95 producten geregistreerd die natriumbicarbonaat bevatten. Dit zijn echter medicijnen waarin natriumbicarbonaat niet de voornaamste werkzame stof is.
Conclusie
Het is niet waar dat natriumbicarbonaat essentieel is bij de behandeling van kanker. Wanttoknow presenteert baking soda als een wondermiddel en daar is geen wetenschappelijke onderbouwing voor. Hetzelfde geldt voor nierziekten. Dat natriumbicarbonaat een op zichzelf staand medicijn is met helende krachten klopt niet.
In combinatie met andere stoffen kan het hoogstens een ondersteunende functie hebben bij de behandeling van kwalen. Zo heeft het bijvoorbeeld wel effect als de zuurgraad van bloed stijgt. We beoordelen daarom de stelling als grotendeels onwaar.