‘Vaak te weinig aandacht voor kind bij een scheiding’

NU.nl sprak over de gevolgen van een scheiding met Dianne Kroezen van de vereniging van Familierecht Advocaten Scheidingsmediators (vFAS) en psycholoog Michiel Thissen.

Uit onderzoek dat de vFAS liet uitvoeren onder ruim 500 recent gescheiden Nederlanders kwam onder meer naar voren dat een ruime meerderheid (68 procent) van de ouders de negatieve gevolgen van een scheiding voor de kinderen als grootste angst zien.

Voorbeelden van zulke gevolgen zijn ruzie waar het kind bij is, tot fysiek of verbaal geweld aan toe. Soms diskwalificeren de ouders elkaar als ouder, waarbij de kinderen worden betrokken in een negatief beeld van de andere ouder. Of er wordt ervoor gezorgd dat een kind niet met de ene ouder op vakantie kan gaan, bijvoorbeeld door niet mee te werken aan de aanvraag van een paspoort. 

“Ondanks deze resultaten zie je toch regelmatig dat er te weinig aandacht is voor kinderen bij een scheiding”, vertelt Kroezen, die voorzitter is van de vFAS en tevens familierechtadvocaat en mediator.

“Het zou goed zijn als zij met een onafhankelijk iemand konden praten, zoals een kinderpsycholoog of een mentor van school. Zo iemand hoeft niet meteen met oplossingen te komen: vaak is luisteren alleen al genoeg.” Kroezen wil ouders geen verwijt maken, aangezien die vaak al genoeg op hun bordje hebben. “Daarbij hebben kinderen ook de neiging om bij een scheiding niet nog meer problemen te veroorzaken.”

Psycholoog Michiel Thissen herkent de angsten die scheidende ouders hebben uit zijn eigen praktijk. “Mensen zijn inderdaad vaak bang dat kinderen de dupe worden van een scheiding. Het is ook niet altijd goed, maar een slechte relatie is ook niet goed. Dus er moet altijd een afweging worden gemaakt. Bovendien kunnen kinderen best veel hebben.”


Dag van de Scheiding

Om de thema’s die met een scheiding gepaard gaan bespreekbaar te maken, organiseert de vFAS op 8 september voor de achtste keer de Dag van de Scheiding. “Dat is nodig en belangrijk”, vindt Kroezen.

“Wat ik vooral van belang vind, is dat iedereen goed wordt voorgelicht”, gaat ze verder. “Want er komen zoveel onderwerpen voorbij bij een scheiding: inkomsten, huisvesting, vermogen, alimentatie. Ik denk dat een goede advisering en begeleiding voor minder stress kan zorgen.”

Soms ontaardt een scheiding in een zogenoemde ‘vechtscheiding’, die vaak gepaard gaat met een lange, bittere rechtszaak. “Het overgrote deel van de scheidingsprocedures (87 procent) vindt plaats zonder tegenspraak”, zegt Kroezen. “Bij slechts een deel van de overige 13 procent, dus een relatief kleine groep, is sprake van een ‘hoog conflict-scheiding.”

Kroezen raadt mensen die willen scheiden aan een gespecialiseerde advocaat in de arm te nemen die tevens scheidingsmediator (bemiddelaar) is. “Het scheidingsvak is complex; je moet van veel markten thuis zijn. Over het algemeen is mediation een sneller en goedkoper traject dan een procedure: bij mediation ben je gemiddeld tussen de drie en zes maanden klaar, terwijl een procedure op tegenspraak vaak (veel) langer duurt.”

Thissen denkt dat het van belang is dat stellen hulp zoeken op het moment dat ze denken dat hun relatie ontspoort. “Dan heeft het nog zin”, stelt de psycholoog. Volgens Thissen blijkt vaak dat relaties nog te redden zijn met therapie. “Het feit dat twee mensen allebei de tijd nemen om eraan te werken, helpt echt.”

Wie het initiatief neemt voor therapie, maakt volgens hem niet zoveel uit. “Meestal doet de vrouw dat, maar het gaat er uiteindelijk om dat je er allebei achter staat. En overigens zijn het vaak de mannen die de therapie betalen.”

‘Kinderen leren levensles sneller van menselijk kinderboekpersonage’

De onderzoekers lazen een verhaaltje voor aan iets minder dan honderd kinderen tussen de vier en zes jaar oud. Ze gebruikten hiervoor het boek Mary Packard’s Little Racoon Learns to Share, waarin dieren met menselijke eigenschappen leren dat delen een goed gevoel geeft.

Een ander deel van de groep kreeg een versie van het verhaal waarin de illustraties met de dieren werden vervangen door tekeningen van mensen. De laatste groep fungeerde als controlegroep kreeg een compleet verschillend boek, met informatie over zaadjes voorgelezen.


Stickers

Voor het voorlezen moesten de kinderen tien stickers uitkiezen die ze mee naar huis mochten nemen. Daarbij werd hen verteld dat een ander kindje dit niet mocht. Hierbij werd gesuggereerd dat zij de stickers mochten delen met het andere kindje, door ze in een envelop te stoppen en deze weg te geven als de onderzoeksbegeleider er even niet bij was.

Na het lezen van het verhaal mochten de kinderen nogmaals tien stickers uitkiezen en werden zij weer gevraagd de plaatjes te delen met een kind dat geen stickers had gekregen. Er werd bekeken hoe veel kinderen dit deden. 

De kinderen die een verhaal voorgelezen kregen uit het boek met de illustraties waarin mensen te zien waren, gaven doorgaans vaker hun stickers weg dan de kinderen in de andere twee groepen.   

Sterker nog, de kinderen die een verhaaltje voorgelezen kregen uit het boek waarin de dieren te zien waren, leken iets egoïstischer. Volgens de onderzoekers is dit resultaat “verrassend”, aangezien er in heel veel kinderboeken gebruik wordt gemaakt van dieren om een les te leren of verhaal te vertellen. 

Het onderzoek is gepubliceerd in Developmental Science.