“Maar we leven nog steeds in een samenleving die vooral rechtshandig georiënteerd is”, zegt Geuze, die onderzoek doet naar de verschillen tussen links- en rechtshandigen.
Het is zaterdag de internationale dag van de linkshandigen, de dag die oorspronkelijk in het leven is geroepen om aandacht te vragen voor de ongemakken die linkshandigen kunnen ervaren in het dagelijkse leven. Slechts een tiende van de wereldwijde bevolking is linkshandig.
Linkshandigen kunnen in het dagelijks leven tegen praktische problemen aanlopen, zoals scharen die standaard voor rechtshandigen zijn gemaakt, schrijftafels in collegebanken die aan de rechterkant zitten en tijdens het avondeten aan de rechterkant zitten van een rechtshandige leidt tot het per ongeluk aanstoten van elkaar met de elleboog.
Toch gaat iemand die als enige in een gezin linkshandig is volgens Geuze het huis niet speciaal op een linkshandige inrichten. “Als de andere huisgenoten van een keuken die voor rechtshandige is ontworpen daar wel voordeel van hebben, dan verander je dat niet. Ook bouwmaatschappijen doen dat niet.”
Revolutionair proces
De verdeling van het aantal linkshandigen ten opzichte van het aantal rechtshandigen bracht Geuze en collega gedragsbioloog Groothuis op de gedachte dat het mogelijk de uitkomst zou kunnen zijn van een evolutionair proces. Omdat het dan om selectie gaat, moeten er voordelen en nadelen zijn geweest waarop wordt geselecteerd. Daarom vergeleek de wetenschapper de links- en rechtshandigen op de eigenschappen agressie, gezondheid en creativiteit.
Uit zijn studie onder ruim dertigduizend Nederlanders, waaraan ongeveer evenveel links- als rechtshandigen deelnamen, bleken de verschillen klein tussen mensen die een sterke voorkeur hebben voor links en rechts.
Tussen mensen met een zwakke en een sterke handvoorkeur vond Geuze wel kleine afwijkingen. Respondenten met een zwakke handvoorkeur waren beter in het oplossen van problemen, terwijl de artistieke creativiteit hoger was bij mensen met een sterke handvoorkeur. Linkshandigen rapporteerden ook iets meer gezondheidsproblemen dan rechtshandigen. Deze verschillen waren echter klein en gaven geen duidelijke aanwijzing voor evolutionaire selectie, aldus de onderzoekers.
Verboden
Vanwege praktische redenen werd het tot de jaren zestig op veel scholen verboden om linkshandig te schrijven. Linkshandigen die van links naar rechts schrijven, destijds vaak met kroontjespen of vulpen, zorgden soms voor inktvlekken doordat ze met hun hand over hun schrift gingen. “Het verbieden van linkshandigheid ging soms gepaard met een flinke tik op de vingers. Er zijn weinig landen waar die dwang nu nog wordt uitgeoefend”, stelt de neurowetenschapper.
De studies naar handvoorkeur gaan al ruim honderd jaar terug. Dat toont volgens Geuze aan hoe lastig het is om handvoorkeur te begrijpen. Hij weet niet honderd procent zeker of in de toekomst een eenduidig antwoord wordt gevonden. “Maar ik denk wel dat als de combinatie tussen neurologie en de invloed van genetische en omgevingsfactoren beter wordt begrepen, dit al een stukje oplost.”