Bij een voedselallergie maakt het afweersysteem antistoffen aan tegen eiwitten die in de voeding voorkomen. Dit zijn heel ‘gewone’ eiwitten, waar de meeste mensen gewoon tegen kunnen. Het lichaam van een allergisch persoon ziet dat ‘gewone eiwit’ echter als een indringer en maakt daarom een antistof (IgE) aan. Hierbij komt ook de stof histamine vrij; de stof die verantwoordelijk is voor de symptomen van een allergie.
Allergenen
Eiwitten die allergische reacties kunnen opwekken, noemen we wel allergenen. Bepaalde eiwitten in noten en pinda’s zijn dus allergenen. Soms is maar een heel klein beetje van een allergeen nodig om een allergische reactie uit te lokken.
Wie een notenallergie heeft, is niet automatisch ook allergisch voor pinda’s. Pinda’s zijn strikt genomen namelijk geen noten, maar peulvruchten. Wel komen deze twee allergieën vaak samen voor.
Hoe vaak komt het voor?
Ongeveer 3 op de 100 mensen in de Westerse wereld heeft een pinda-allergie. Notenallergie is wat zeldzamer: dat komt voor bij 0,4-1,4 procent van de volwassen wereldbevolking.
Erfelijkheid speelt een grote rol bij het ontstaan van allergische reacties. Als beide ouders een allergie hebben, heeft een kind een kans van 80 procent om ook een allergie te ontwikkelen.
Symptomen
Een heel klein kruimeltje noot of pinda kan bij iemand die er allergisch voor is al ernstige klachten geven. Van enkele voedingsmiddelen, zoals pinda, is soms het inademen van de geur al voldoende om een reactie uit te lokken.
De meest voorkomende reacties na het eten van pinda’s en noten zijn:
- Huidklachten: netelroos, galbulten, atopisch eczeem en vochtophoping onder de huid.
- Angio-edeem: vochtophoping, vooral plaatselijk in het gezicht. vooral onder de ogen, op de lippen en in wangen komt angio-oedeem voor. Als angio-oedeem in de keel optreedt, kan de ademhaling geblokkeerd worden met alle gevolgen van dien.
- Luchtwegklachten: hoesten, kriebelhoest, niezen, piepende ademhaling, benauwdheid, slijmvorming en astma.
- Anafylaxie: ernstige reactie die uiteindelijk zelfs voor een shock kan zorgen. Van alle voedingsmiddelen leidt pinda het vaakst tot anafylaxie.
Diagnose stellen
Artsen doen een bloedtest of huidpriktest. Deze testen geven echter geen 100 procent duidelijkheid.
Een voedselprovocatietest is eigenlijk de gouden standaard voor het aantonen van een voedselallergie. Hierbij zorg je er eerst voor dat je helemaal geen noten en/of pinda’s binnenkrijgt (de eliminatie). Wanneer de klachten verminderen of verdwijnen, eet je weer een heel klein beetje van het allergeen (de provocatie). Als de klachten dan terugkomen, is een allergie aangetoond. Zo’n voedselprovocatietest moet je áltijd onder supervisie van een deskundige uitvoeren. Zo kan deze tijdig en accuraat ingrijpen als er ernstige allergische reacties zijn.
Pinda- en/of notenvrije voeding
Als de diagnose pinda- en/of notenallergie is, kun je maatregelen nemen. Een pinda- of notenallergie is niet te genezen. Je kunt er wel overheen groeien.
De beste manier om klachten te voorkomen is het vermijden van voedingsmiddelen met noten. Dat is relatief eenvoudig als het gaat om het eten van pinda’s en noten als snack. Lastiger wordt het als noten en pinda’s verwerkt zijn in producten als amandelspijs, marsepein, ontbijtgranen, koekjes, bonbons, sauzen, bouillons, pesto en marinades. En zelfs van pinda afgeleide ingrediënten kunnen voorkomen in producten als lotion, shampoo, wasmiddel en cosmetica.
In een fabriek kan kruisbesmetting ontstaan wanneer een voedingsmiddel (zonder pinda’s of noten) wordt verwerkt in de buurt van een product waar wel pinda’s of noten inzitten. Er kunnen bijvoorbeeld “sporen” (heel kleine hoeveelheden) van noten in het voedingsmiddel komen wanneer de machine niet goed is gereinigd. Tegenwoordig moet op de verpakking staan of een product pinda- of notenvrij is of dat het product gemaakt is in een bedrijf waar ook noten en pinda’s worden verwerkt.
In geval van nood
Bij een anafylactische shock is het belangrijk dat zo snel mogelijk epinefrine wordt toegediend. Dit adrenaline wordt (door een omstander) geïnjecteerd met een adrenalinepen. Hierdoor vernauwen de bloedvaten weer waardoor de injectie levensreddend kan zijn.