Zout bestaat voor minimaal 95 procent uit natriumchloride (NaCL). Het keukenzout en het wat fijnere tafelzout dat je thuis in de kast hebt staan, komt in Nederland uit steenzout (uit ondergrondse mijnen). Hiervoor pompt men water in onderaardse steenlagen, het zout lost op en wordt vervolgens onder vacuüm ingedampt.
Jodium
De gemiddelde Nederlander eet 9-10 gram zout per dag, terwijl het advies is niet meer dan 6 gram zout (2,4 gram natrium) binnen te krijgen. Het meeste zout komt uit brood, maar de voedingsindustrie voegt ook veel zout toe aan andere levensmiddelen.
Te veel zout is niet gezond. Maar keukenzout heeft wel een gezonde toevoeging: jodium. Van dit mineraal dat goed is voor de schildklier krijgen veel Nederlanders te weinig binnen. Vandaar dat keukenzout en broodzout wordt verrijkt met jodium, te lezen op de verpakking of aan de naam (JOZO = jodiumhoudend zout). Als je geen brood eet, is het slim om gejodeerd zout te gebruiken. Andere voedingsmiddelen bevatten nauwelijks jodium, uitgezonderd zeevis en een beetje in eieren. En let op: alle bijzondere zoutsoorten in dit artikel bevatten geen of nauwelijks jodium.
Anders gezouten
In tegenstelling tot wat wel beweerd wordt, is kiezen voor Himalayazout of ander hip zout niet gezonder. Het bestaat net als gewoon zout ook grotendeels uit natriumchloride. En te veel daarvan is niet goed voor je nieren en hart.
Het verschil is dat deze bijzondere zouten na winning niet geraffineerd worden. Daardoor blijven de van nature aanwezige mineralen, zoals calcium en magnesium, behouden. En dat geeft het zout voor fijnproevers een bijzondere smaak of heeft een andere kleur en is daardoor geliefd in de keuken en op tafel. Maar die kleine hoeveelheid mineralen (circa 5 procent) zet weinig zoden aan de dijk, want je gebruikt er immers maar heel weinig van. Kortom, het is leuk, staat heel culi maar voor je gezondheid kun je nog steeds het beste niet te veel zout gebruiken.
Fleur de sel
Dit noemt men de kaviaar onder de zoutsoorten en is vaak favoriet bij chefkoks. Dit zeezout wint men aan de oppervlakte van een zoutpan in Guérande in Frankrijk. Dat kan alleen bij de juiste weersomstandigheden, een bepaalde temperatuur van het water en zoutbalans in het water. Onder de ideale omstandigheden vormt zich aan de oppervlakte van het zeewater kortstondig een dun vliesje van zout. Dat wordt handmatig van het oppervlak geschept en gedroogd in de zon. Dit zout is te duur om mee te koken en gebruik je dus voor de finishing touch van een gerecht.
Himalayazout
Dit zout uit het Himalayagebergte is miljoenen jaren oud en ondergaat na winning geen enkele bewerking. Dit zuivere zout heeft een verfijnde en milde smaak, dankzij de sporen van verschillende mineralen en spoorelementen. Zowel in brokken, grof als gemalen verkrijgbaar.
Keltisch zeezout
Zeezout met een natuurlijk grijze kleur. Het komt, net zoals Fleur de sel, uit de Guérandestreek. Het wordt met de hand gewonnen volgens oude Keltische tradities. Als het verder niet meer bewerkt wordt, houd je het Keltische zeezout over: zout met grote kristallen. Het is zelfs nog wat vochtig en kan daardoor niet zo goed in een zoutmolen. Er is ook gedroogd en gemalen Keltisch zeezout te koop.
Kaliumzout
Dit is een zoutmengsel waarin een deel van de natriumchloride is vervangen door kaliumchloride. Daardoor bevat dit mineraalzout 66-70 procent minder natrium dan gewoon keukenzout. Kalium in dit zout verlaagt het bloeddrukverhogende effect van natrium. Te koop bijvoorbeeld als Jozo bewust of Lo Salt. Het smaakt iets bitter.
Koosjer zout
Dit zout is gecontroleerd door een rabbijn en mag daarom deze naam dragen. Het is een typisch Amerikaans product, want zout is altijd koosjer. Meestal is dit natuurlijk zeezout, maar het kan elk willekeurig zout zijn. In Engelstalige recepten kun je het tegenkomen. Grof zeezout is een prima vervanger van dit zout.
Perzisch blauw
Zout met een prachtig wit-blauwe korrel en een milde smaak. Het wordt gewonnen in een zoutmijn in Iran. Waar de kleur vandaan komt, is onbekend.
Rookzout
Rookzout is gemaakt door zeezout te roken op hout, zoals berkenhout of elzenhout. Daardoor heeft het een echte rooksmaak. Er is ook rookzout te koop waaraan geen hout te pas is gekomen, daarin doen kunstmatige reukstoffen het werk.
Zwart zout
Voor zwart lavazout wordt zeewater in Hawaii opgevangen in meren met zwarte lavastenen. Door die lavastenen is het decoratief zwart zout in grove kristallen.
Zout met een unieke, zwavelachtige smaak is het zogenaamde Indiase zwarte zout, Kala Namak. Het komt uit groeven aan de voet van de Himalaya. Dit zout is trouwens niet echt zwart, bij het malen wordt de kleur lichtroze.
Foto: Wenn
