De zoete aardappel komt oorspronkelijk uit Mexico. Het is een exotische vrucht die onder de grond groeit als de knolvormige wortel van een slingerachtige plant. De vorm varieert van rond tot langwerpig en de kleur van lichtgeel tot purperrood. Als je eenmaal zoete aardappel gegeten hebt, zal de smaak je bijblijven. Het is zoet, maar ook wat kruidig.

De oranje zoete aardappel is waarschijnlijk de bekendste soort, aan de buitenkant is deze meestal bruin, rood of roze van kleur. De binnenkant kan echter ook geel of wit zijn en er zijn ook paarse bataten te koop. In de Verenigde Staten zien ze de yam ook als zoete aardappel, maar in Nederland zien we deze variant meer als een cassave.

Kopen en bereiden

Net als de gewone aardappel is de zoete aardappel heel geschikt om te koken en te bakken. Zoete aardappelfrieten uit de oven zijn een echte aanrader, net als puree of een stoofgerecht. Ook in een soep of als rauwe snack met een dipsaus kun je van de zoete aardappel genieten.

Let er bij het kopen van zoete aardappelen op dat je kleinere of middelgrote stevige exemplaren aanschaft. Als de schil verkleurd is of als de bataat uitlopers heeft dan is hij niet meer vers. Bewaren doe je het beste op een koele plaats. Ze zijn dan zeker een week houdbaar.

Je kunt de zoete aardappel geschild en ongeschild bereiden. Het in hoe dan ook zaak om hem goed schoon te borstelen. Net als de gewone aardappel kook je de bataat in 15 tot 20 minuten gaar. In de oven hebben ze vaak iets langer nodig.

Gezonder?

Aan de zoete aardappel worden nogal wat gezondheidsvoordelen toegeschreven. Daarbij wordt gezegd dat hij gezonder is dan de normale aardappel. Zo zou bataat minder effect hebben op de bloedsuikerspiegel. Het klopt dat de glycemische index van de zoete aardappel lager is dan die van de gewone aardappel, maar een glycemische index van 50 is nog steeds niet heel laag.

De bataat is in ieder geval rijk aan bètacaroteen, ook wel bekend als provitamine A. Het gaat hier dan wel om de zoete aardappel met het oranje vruchtvlees. Ook vitamine C is goed vertegenwoordigd. De gewone aardappel bevat rauw echter iets minder kilocalorieën en koolhydraten dan de zoete aardappel. Qua hoeveelheid vezels zijn beide aardappelen sterk vergelijkbaar.

Diabetespatiënten

Er zijn aanwijzingen dat de zoete aardappel erg geschikt is voor diabetespatiënten. Zo worden de suikers uit de bataat, raffinose, pas verteerd in de dikke darm. Dit is een van de redenen dat de suikerspiegel minder schommelt, maar het heeft soms wel winderigheid tot gevolg.

Daarnaast wijst onderzoek uit dat bepaalde stofjes in de bataat het niveau van het eiwithormoon adiponectin in het bloed verhogen. Dit hormoon is belangrijk bij het aanmaken en afbreken van insuline. Vervolgonderzoek zal hier meer duidelijkheid over moeten geven. Mogelijk heeft de zoete aardappel nog meer gunstige effecten – bijvoorbeeld op het gewicht en de stemming – en hangt dit ook samen met het adiponectingehalte in het lichaam. Dit is echter wetenschappelijk onvoldoende bewezen.

Lekker met zoete aardappel:

• Zoete aardappel met kaneelkip
• Curry met zoete aardappelen en spinazie
• Cajunkip met zoete aardappel

The New York Times noemde fermenteren vorig jaar dé grote restauranttrend. In het toonaangevende en innovatieve restaurant Moma in Kopenhagen wordt volop geëxperimenteerd met fermenteren. De koks daar fermenteren zo’n beetje álles, van krekels tot onkruid en van cranberries tot pistachenoten. Denk niet dat dit nieuw is, nee, fermenteren wordt door de mens al duizenden jaren gebruikt om voedsel langer houdbaar te maken. Door de ontdekking van de koelkast is de noodzaak minder groot, en is fermenteren wel meer in de vergetelheid geraakt. Toch staan er in onze voeding veel gefermenteerde producten op het menu. Denk aan zuurkool, yoghurt, kaas, bier, tempé en wijn.

Tijdens het proces van fermenteren verandert de smaak van een product. Denk aan witte kool, die door het inwerken van melkzuurbacteriën heerlijk pittig-zuur van smaak wordt en verandert in zuurkool. Ook zuurdesembrood ontstaat door een fermentatieproces van melkzuurbacteriën.

Levend voedsel

Het geheim van fermenteren is dat je goede bacteriën – toegevoegd of van nature aanwezig – hun werk laat doen. Ze eten de aanwezige suikers op. Daarbij worden zuren gevormd, zoals melkzuur, maar ook alcohol, koolstofdioxide en alcohol. Door al die zure bijproducten verandert niet alleen de smaak, voor ziekteverwekkende bacteriën wordt het minder aantrekkelijk. Daardoor zijn gefermenteerde producten goed bestand tegen bederf. Vanwege de aanwezigheid van de goede bacteriën wordt gefermenteerd voedsel ook wel ‘levend’ voedsel genoemd. Overigens moet je dan wel opletten wat je koopt. De zuurkool in de supermarkt bijvoorbeeld is na bereiding vaak gepasteuriseerd, zodat de bacteriën dood zijn. Je kunt dan beter zelf zuurkool maken of deze kopen bij een groentehandel die nog zelf zuurkool bereidt.
 

Zuurdesembrood

Ook in brood kun je gebruik maken van fermenteren; het gaat dan om zuurdesembrood. Zuurdesembrood maak je met een startdeeg: een desemstarter. Dat is een mengsel van meel en water, dat je laat fermenteren oftewel aanzuren. Melkzuurbacteriën zorgen ervoor dat de suikers in het deeg worden omgezet in gas, alcohol, melkzuur en azijnzuur. Gas en alcohol zorgen voor het rijzen van brood en de zuren geven de specifieke smaak. Zuurdesembrood is lekker mals en stevig. Het bevat minder fytinezuur dan brood dat met gist is gerezen. Waarschijnlijk is dat gunstig voor de opname van ijzer en andere mineralen.

Gezond?

Gefermenteerde producten hebben een gezond imago. De goede bacteriën hebben mogelijk een gunstige invloed hebben op de darmen en weerstand, net zoals dat wordt gezegd van probiotica die aan zuiveldrankjes of poeders worden toegevoegd. Toch is dit effect nog niet wetenschappelijk bewezen. Het is natuurlijk ook lastig te onderzoeken, want er zijn zeer veel gefermenteerde producten en de soort en hoeveelheid bacteriën kan nogal verschillen. Maar er zijn wel aanwijzingen voor een gunstig effect. Zo bleek onlangs uit een Zweedse studie dat het gebruik van gefermenteerde melkproducten (kaas, yoghurt) gepaard gaat met een langer leven, in tegenstelling tot melk zelf. En wetenschappers in Azië bestuderen het effect van producten als kimchi (Koreaans gefermenteerd koolgerecht) en tempeh (gefermenteerde soja) als probiotica. Eén ding is zeker: gefermenteerde producten zijn zeker niet ongezond en een smakelijke aanvulling op je dagelijkse voeding.