Te klein geboren: risico op obesitas

De onderzoekster ontwikkelde een predictiemodel om op vroege leeftijd het risico op overgewicht in te schatten.

De verbeterde leefomstandigheden gedurende de afgelopen decennia in de westerse samenleving hebben geleid tot een toename in lengte bij kinderen, maar ook in een toename van het gewicht. Doorgaans is er evenwicht tussen lengte en gewicht, maar vanaf de leeftjd van 5 jaar ontwikkelen steeds meer kinderen overgewicht.

Kinderen die te klein of met een te laag gewicht geboren worden, blijken op latere leeftijd nogal eens te lijden aan zwaar overgewicht. Een verklaring hiervoor is dat kinderen die in de baarmoeder aan suboptimale omstandigheden (zoals minder voeding) worden blootgesteld, hun metabolisme veranderen om zich aan te passen aan de omstandigheden van ondervoeding. Deze kinderen zijn minder goed in staat om grote hoeveelheden en energierijk voedsel te verwerken.

Waarschijnlijk hebben ze een voorgeprogrammeerd metabolisme dat zoveel mogelijk energie opslaat. Later kan dit leiden tot obesitas en het metabool syndroom, voorloper van onder meer diabetes en hart- en vaatziekten. Ernst ontwikkelde op basis van data over lengte en gewicht in een gezonde populatie een nieuw model om het risico op het ontwikkelen van obesitas bij kinderen te voorspellen. Dit model maakt een inschatting van het groeipatroon van kinderen, en is daarin nauwkeuriger dan de bestaande modellen. Indien het daadwerkelijke groeipatroon van een kind niet past in het verwachte groeipatroon, is ingrijpen nodig om eventueel overgewicht op latere leeftijd te voorkomen.

Het proces keren

Veel gezondheidsprogramma’s zijn erop gericht obesitas te verminderen door middel van dieet- en beweegadviezen. In de praktijk werken deze programma’s niet goed genoeg. De meeste kinderen worden pas bij de jeugdgezondheidszorg opgemerkt als het gewicht al buiten de gewone range valt. Als overgewicht of obesitas eenmaal aanwezig is bij kinderen, is het erg lastig het proces te keren.

Het predictiemodel van Manon Ernst kan de neiging om overgewicht te ontwikkelen, detecteren op een moment dat het kind nog een gezond gewicht heeft. Om die reden kan het model goed gebruikt worden in reguliere preventieve gezondheidsprogramma’s. Overgewicht kan het beste (op kinderleeftijd) voorkomen worden, omdat overgewicht en obesitas tot allerlei ernstige ziektes kunnen leiden. Daarmee vormt (zwaar) overgewicht een van de grootste gezondheidsproblemen van de toekomst, met alle maatschappelijke kosten van dien gezien de zorgvraag die het oproept.

Thaise kipcurry

Gratis receptenboekje
Wekelijks het laatste nieuws en de gezondste tips in je inbox? Meld je aan voor de nieuwsbrief en ontvang het gratis boekje met slanke lenterecepten.

Nederland maakt zich op voor barbecueën en strandbezoek

“Vooral als zo’n warme dag op een vrijdag valt, dus vlak voor het weekend. Vooral barbecuevlees, sausjes, stokbroden en salades doen het goed. Net als bier en wijn.”

Vrijdag wordt het tropisch warm volgens het KNMI. Volop zonneschijn en op verschillende plaatsen in het land bereikt het kwik de 30 graden. Het is wel van korte duur, want ‘s avonds is er al kans op stevige regen- en onweersbuien.

”Bij alleen al de aankondiging van mooi weer zie je direct een enorme stijging in de verkoop van barbecues, zowel in de winkels als via internet. De omzet qua verkochte barbecues vervijfvoudigt op dagen als deze”, aldus een woordvoerster van Tuincentra Nederland.

Zoals meestal met fraai weer zullen veel werknemers proberen een vrije dag te scoren. Maar het opnemen van zo’n snipperdag is niet altijd mogelijk. Vooral bij tuincentra, in de horeca en bij supermarkten is het razend druk.

”Bij ons werken nu vooral parttimekrachten. Die zijn juist blij met de uren die ze kunnen werken”, zegt een woordvoerder van Albert Heijn. Het opnemen van snipperdagen is volgens hem dan ook niet aan de orde.

Het supermarktconcern laat weten dat op basis van de weersvoorspelling vooral extra barbecue-producten, sauzen, bier en ijsjes zijn ingekocht. ”We verwachten tien keer zoveel wegwerpbarbecues te verkopen als anders en achttien keer zoveel grillbriketten om de barbecue aan te maken.”


Ijsjes en drukte op de weg

Ook zijn veel meer ijsjes ingekocht. ”Lichte, frisse biertjes doen het goed en gewone pils gaat heel hard met deze zomerse temperaturen. We verwachten zo’n vijf tot zeven keer zoveel kratten bier als normaal te verkopen.”

Rijkswaterstaat verwacht het weekend veel drukte op de wegen naar de kust. Niet alleen door de zomerse temperaturen, maar ook door Duitsers die vanwege een feestdag een lang weekend in ons land doorbrengen.

Van vrijdag tot maandag zijn er bovendien werkzaamheden op de A58 en die zullen met alle dagjesmensen en strandgangers voor extra verkeershinder richting de Zeeuwse kust kunnen zorgen.

hittekaart

Ook matig alcoholgebruik verlaagt risico op kanker niet

Dat blijkt uit een samenvatting van vele tientallen studies over alcohol en kanker, die het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP heeft gemaakt in opdracht van KWF Kankerbestrijding.

“Het vaak gehanteerde begrip ‘verantwoord alcoholgebruik’ evenmin als het in reclameboodschappen gebruikte advies ‘drink met mate’ zeker niet van toepassing als je het risico op het krijgen van kanker wil minimaliseren”, schrijft STAP donderdag.

“Strikt genomen is er maar één boodschap in geval men het risico op alcoholgerelateerde kanker wil uitsluiten: drink geen alcohol.”

Elk jaar krijgen 2.900 mensen in Nederland kanker als gevolg van alcoholgebruik. Ongeveer 1.000 per jaar overlijden aan die vormen van kanker. Wereldwijd ligt dit aantal op 400.000.

Bier, wijn of gedestilleerde drank kan kanker in de mond, keelholte, strottenhoofd, slokdarm, darm, lever en borst veroorzaken. In het laatste geval komt dit vooral bij vrouwen voor.


Relatie alcohol en kanker

Onderzoek van KWF Kankerbestrijding wees in 2014 uit dat twee op de drie Nederlanders niet op de hoogte is van de relatie tussen alcohol en kanker.

“Dat veel mensen niet weten dat alcoholgebruik kanker kan veroorzaken heeft onder meer te maken met het feit dat het vele jaren duurt voordat die soorten kanker ook zichtbaar wordt”, zegt Wim van Dalen, directeur van STAP.

“Ook denken mensen dat het drinken van een paar glazen alcohol in een gezonde leefstijl past, en dat dit ook gezond is. Helaas is er geen veilige ondergrens aangetoond.”

‘Helft van voornemens over afvallen houdt stand’

Dat blijkt donderdag uit onderzoek van onderzoeksbureau Kien Onderzoek in opdracht van internationaal voedingsbedrijf Herbalife. In totaal deden 1.160 mensen ouder dan 18 jaar hieraan mee.

Oorzaak is vaak het verlies van motivatie, tijdgebrek en het gebrek aan doorzettingsvermogen. Alleen een gezonder eetpatroon aanhouden blijkt overigens beter vol te houden; 67 procent zegt dit nog steeds te doen.

Zeven op de tien deelnemers zeggen dat het helpt om de voornemens te beperken tot één of enkele doelen. Ook de steun van anderen of een duidelijk vooraf samengesteld plan werkt volgens het onderzoek goed.

Bijna de helft van alle Nederlanders had begin dit jaar voornemens, afvallen (55 procent) en gezonder eten (49 procent) waren de hoogst scorende doelen.

‘Kans op sterven binnen vijf jaar te voorspellen’

Dit meldt het Britse medisch tijdschrift The Lancet donderdag. 

De test is vrij beschikbaar op de website Ubble. Op deze site staan ook de in het onderzoek gebruikte statistische gegevens. 

Het gaat niet om een voorspelling van wanneer mensen zullen sterven, maar om de kans dat iemand (met name Britten, op wie de test is gebaseerd) met bepaalde levenskenmerken binnen vijf jaar overlijdt.

Epidemiologen Andrea Ganna en Erik Ingelsson van de universiteit van Uppsala stellen dat hun vragenlijst de eerste is die een betrouwbaar beeld geeft van de overlevingskans binnen de komende vijf jaar. Volgens Ingelsson zijn de resultaten 80 procent nauwkeurig.


Vragenlijst

In de vragenlijsten blijven lichamelijke zaken zoals bloeddruk, gewicht en cholesterolgehalte buiten beschouwing. Wel wordt bijvoorbeeld gevraagd of iemand rookt of diabetes heeft.

Voorbeelden van andere vragen zijn: ‘Hoeveel mensen wonen bij u in huis?’ en ‘Hoe zou u uw wandelpas omschrijven?’. 

Een man zonder partner leeft over het algemeen bijvoorbeeld korter dan een man met partner. Ook blijkt dat een 62-jarige man die een auto bezit gemiddeld drie jaar langer leeft dan een sekse- en leeftijdsgenoot zonder auto. De verklaring hiervoor is dat de socio-economische positie van de autobezitter waarschijnlijk beter is.


Biobank

De in het onderzoek gebruikte gegevens zijn afkomstig van 500.000 Britten. Ze werden verzameld tussen 2007 en 2010 in de zogenaamde UK Biobank. Wetenschappers, zoals de Zweden, die een goed onderzoeksvoorstel hebben en de anonimiteit van de deelnemers kunnen waarborgen, mogen gebruik maken van deze database.

De UK Biobank bevat 655 weetjes per ‘proefpersoon’; over hun leefstijl, leefomstandigheden en gezondheid. Na uitgebreide statistische analyse van deze gegevens werden twee vragenlijsten opgesteld, waarmee de kans op overlijden binnen vijf jaar kan worden geschat. Mannen kunnen dertien vragen beantwoorden, vrouwen elf.

‘Seksualiteit bij borstkanker moet worden besproken’

Dat meldt de Stichting Pink Ribbon, die het project subsidieert, woensdag.

Veel vrouwen die een behandeling voor borstkanker krijgen of gehad hebben, blijken problemen te ervaren met intimiteit en seksualiteit. Veelvoorkomende klachten gaan over pijn bij het vrijen en een afname of verlies van seksueel verlangen.

Oorzaak is vaak dat de vrouwen hun lichaam anders ervaren na bestraling, een operatie of behandeling.

De speciale polikliniek heeft daarom een vragenlijst samengesteld om die problemen bespreekbaar te maken. “Het gaat om vragen over veelvoorkomende problemen”, zegt projectleider Karen Tol.

“De patiënt vult de vragenlijst in bij de start van de behandeling met hormonale therapie, en nogmaals na drie maanden.” De hoop is dat de patiënt zich meer uitgenodigd voelt om de verschillen te bespreken.

Behandelaars hebben daarnaast de ‘Isala richtlijn’ ontwikkeld. Daarin staat hoe zorgverleners alert kunnen zijn op deze problemen, en geven zij adviezen.

Cannabis nog steeds meest gebruikte drug in Europa

Dat blijkt donderdag uit het jaarlijkse onderzoek van het European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction.

Cannabis (ook wel marihuana) heeft daarmee een flinke voorsprong op de nummer twee: cocaïne. 15,6 Miljoen mensen uit Europese landen bekent die drug ooit geprobeerd te hebben.

Het jaarlijkse European Drug Report noemt cannabis de oorzaak van 80 procent van alle drugsvangsten in het continent, en 60 procent van alle gerapporteerde druggerelateerde overtredingen.


Productie

Georganiseerde criminele groepen zijn daarnaast steeds meer betrokken bij de productie en distributie van cannabis, waardoor deze drug een belangrijker onderwerp wordt voor de politie.

Ook is er een groeiend aantal gevallen van serieuze gezondheidsproblemen gelinkt aan cannabis.

Het onderzoek wijst ook op de hogere zuiverheid en sterkte van niet alleen cannabis, maar alle veelgebruikte drugs in Europa.

Afgelopen jaar identificeerden autoriteiten 101 nieuwe soorten synthetische drugs, tegenover 80 in het jaar ervoor. Deze nieuwe middelen vallen niet onder de internationale wetgeving en worden veelal verkocht als ‘legal highs’, vaak via internet.

Drugsgebruik in Europa
Drugsgebruik in Europa