Hoe wordt water “vies”?
Water kan besmet raken met ziekteverwekkers vanuit rioolwater of mest, vertelt Gertjan Medema, deeltijdhoogleraar Water en Gezondheid aan de TU Delft en Chief Science Officer bij KWR Watercycle Research institute. “Een stevige regenbui kan deze ziekteverwekkers naar de drinkwaterzuivering spoelen en als de zuivering daar onvoldoende op berekend is kunnen ze in het drinkwater terechtkomen.”
“Ook zijn drinkwaterdistributienetwerken vaak lek. Als er geen druk op het net staat, kan er vanuit de omgeving verontreiniging in het net komen. In Nederland is het lekverlies laag, maar bijvoorbeeld in Rome verliezen ze zo de helft. Door het droge voorjaar hebben ze te weinig watervoorraad om de stad van water te voorzien, waardoor nu wordt overwogen om het drinkwater acht uur per dag af te sluiten. Dat kan betekenen dat het leidingnet drukloos wordt en allerlei verontreinigingen naar binnen kunnen stromen.”
Een ander gezondheidsrisico is de legionellabacterie. “Legionella groeit in watersystemen die onvoldoende warm of koud worden gehouden. Warmwatersystemen in hotels en campings zijn bekende plekken voor het aantreffen van legionella.” Uit onderzoek van NRC in 2013 bleek dat er in Europa minstens 753 hotels, campings en appartementen in verband werden gebracht met legionellabesmettingen tussen de jaren 1990 en 2011.
Dit soort besmettingen treedt vooral op in kleine watersystemen: “Denk aan de waterwinning van een camping of van een klein dorpje. In de EU voldoen alle lidstaten voor minimaal 99 procent aan de Drinkwaterrichtlijn, die geldt voor alle grotere systemen.”
In landen als Frankrijk en Italië zijn ongeveer een op de vijf tot tien kleine waterwinningen soms of regelmatig met de poepbacterie besmet. Mensen die water drinken afkomstig van een klein systeem kunnen daar dus mee besmet raken. Niet iedereen krijgt hier last van: mensen met een goede weerstand zijn hier een stuk minder bevattelijk voor.
Een besmetting kan zorgen voor diarree. “Vaak gaat dit na een paar dagen vanzelf over, maar voor mensen met een zwakke afweer kunnen ernstiger bijwerkingen optreden.” Wie dit water wél veilig wil drinken, moet het minstens een minuut koken. Daarna zijn alle ziekteverwekkers gedood.
Veteranenziekte
Een variant van de Legionella-bacterie, de Legionella pneumophila, kan ernstiger gevolgen hebben, vertelt Medema. De bacterie kan de veteranenziekte veroorzaken, die jaarlijks bij 300 Nederlanders wordt vastgesteld. Deze infectieziekte veroorzaakt een chronische longaandoening met mogelijk dodelijke afloop. Mensen kunnen de ziekte oplopen door besmet (leiding)water, tussen de temperatuur 25 en 55 graden Celsius. 2 tot 10 procent van de zieken overlijdt hieraan, aldus Medema.
In veel landen is er daarom chloor aan het water toegevoegd om eventuele bacteriën te doden. Het water is daardoor drinkbaar, maar wel minder lekker dan het water dat wij in Nederland gewend zijn. In Nederland wordt chloor sinds 2005 niet meer gebruikt als primair desinfectiemiddel. Volgens Medema staat ons land voorop wat waterkwaliteit betreft.
Maar niet alleen op de vakantiebestemming loopt men risico, want ook bij thuiskomst kan men de bacterie oplopen, zegt Medema. “Doordat het water een paar weken in de leidingen in een warm huis heeft stilgestaan, kunnen ook thuis de condities voor groei van legionella voorkomen. Vandaar dat waterbedrijven aanraden om bij thuiskomst de kranen en douche door te spoelen voor gebruik.”
Drinkwaterkwaliteit in populaire vakantielanden
Spanje
Volgens de ANWB is het leidingwater in Spanje over het algemeen van goede kwaliteit en kan het dus gerust worden gedronken. Wel heeft het water een chloorsmaak, waardoor mensen fleswater prefereren.
Frankrijk
Ook in Frankrijk is het water uit de kraan goed van kwaliteit. Zo niet (bijvoorbeeld op een camping), dan kan er bij de kraan een bordje met het opschrift “eau non potable” zijn aangebracht. Het water bevat wel veel chloor, maar flessenwater is goed verkrijgbaar.
Italië
Het drinkwater in Italië is veilig, maar bevat ook chloor en is dus niet zo lekker als bijvoorbeeld in Nederland. Als het water niet geschikt is om te drinken, kan er een bordje met het opschrift “acqua non potabile” bij de kraan te vinden zijn.
Griekenland
Over het algemeen van goede kwaliteit, zo meldt de ANWB.
Verenigde Staten
Er zit een chloorsmaak aan het kraanwater, maar het is veilig om te drinken. Pas wel op met water uit bijvoorbeeld beekjes en meren, waarschuwt de ANWB.
Nederlandse Antillen
Het water op de ABC-eilanden is veilig, volgens waterinhetbuitenland.nl. Op Sint Maarten is het drinkbaar, maar flessenwater wordt aangeraden. Op Op St. Eustatius en Saba kan het water beter niet uit de kraan worden gedronken.
Indonesië
Leidingwater moet gekookt, gefilterd of gedesinfecteerd worden voor gebruik. Vermijd ook ijsklontjes en kook niet met leidingwater, maar kook het water daarvoor eerst. Gekookt- of flessenwater moet ook voor andere toepassingen gebruikt worden, zoals het bewaren van lenzen en tandenpoetsen. Controleer bij flessenwater ook of de dop niet eerder is geopend.