’70 procent van supermarkt-assortiment is sterk bewerkt voedsel’

Dat maakt foodwatch woensdag bekend. Zij selecteerden bij de drie grootste supermarkten (Jumbo, Lidl en Albert Heijn) met een aselecte steekproef 651 voedingsproducten.

Deze werden ingedeeld in vier categorieën, die aangeven in welke mate de producten bewerkt zijn: vers onbewerkt of licht bewerkt voedsel (zoals verse groente en eieren), bewerkte ingrediënten (olie, zout), bewerkt voedsel (kaas en brood) en sterk bewerkt voedsel (ontbijtgranen, chips, frisdrank).

459 van de onderzochte producten bleek tot de laatst genoemde categorie te behoren. Dat is 70,5 procent. 16 procent is vers onbewerkt of licht bewerkt. 3 procent behoort tot de categorie “bewerkt ingrediënt” en 10 procent valt onder de noemer “bewerkt voedsel”.


Suiker, vet, zout

In het sterk bewerkte fabrieksvoedsel, ook bekend onder de noemer ultra-processed foods, zit vaak veel suiker, vet en zout. Uit het foodwatch-onderzoek blijkt dan ook dat aan 76 procent van dit voedsel suiker is toegevoegd. Aan 60 procent van het fabrieksvoedsel is zout toegevoegd en 93 procent bevat suiker en/of zout.

Behalve een grote hoeveelheid suiker, vet en zout bevat deze categorie voedsel ook vaak weinig mineralen, vitaminen en vezels. Fabriekseten wordt daarom ook vaak in verband gebracht met obesitas, diabetes type 2, hart- en vaatziekten en diverse vormen van kanker.


Vergaande gevolgen

“Ongezonde ultra-processed foods domineren de supermarktschappen, met vergaande gevolgen voor de volksgezondheid”, luidt de reactie van de voedselwaakhond. “Zo komen er in Nederland wekelijks 1.200 nieuwe patiënten met diabetes type 2 (suikerziekte) bij.”

“Dit toont de noodzaak aan van een actief voedselbeleid van overheidswege. Denk bijvoorbeeld aan een lagere belasting op verse groente en fruit ten opzichte van junkfood, wettelijke maatregelen tegen kindermarketing van junkfood en dwingende maatregelen tegen misleidende etiketten.”

RIVM waarschuwt voor smog in zuiden en oosten van Nederland

Ook wordt zware lichamelijke inspanning afgeraden. Dat meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Het gezondheidsinstituut waarschuwt dat vooral in de provincies langs de Duitse grens en in Noord-Brabant een kleine kans bestaat op smog door ozon. Daardoor kan de luchtkwaliteit dinsdagmiddag lokaal slecht zijn.

Voor woensdag geldt geen waarschuwing meer, hoewel de luchtkwaliteit in het zuidoosten van het land nog wel ‘onvoldoende’ kan zijn volgens de Nederlandse Luchtkwaliteitsindex. 

Kinderen, ouderen, mensen met luchtwegaandoeningen en personen die zich flink inspannen in de buitenlucht hebben het meeste last van smog. Zij kunnen last krijgen van onder meer geïrriteerde ogen, neus en keel. Bij klachten raadt het RIVM aan een huisarts te bezoeken.

Smog door ozon ontstaat bij ophoping van luchtvervuiling op zonnige dagen. Dat gebeurt in het voorjaar en de zomer, als er weinig (veelal zuidoostelijke) wind staat.

‘Overlevenden hartstilstand nog beter geholpen met extra vitamine C’

Van degenen die een hartstilstand in eerste instantie overleven, overlijden er elke week toch nog twaalf in het ziekenhuis. De onderzoekers willen daarom “zeer snel” na een hartstilstand een hoge dosis vitamine C rechtstreeks in de bloedbaan toedienen. Ze denken sterfte, orgaanschade en behandelduur zo “fors” te kunnen verminderen.

“Tijdens een hartstilstand gaat er geen zuurstof naar de hersenen en de overige organen”, legt het VUmc uit. “Dat veroorzaakt schade. Door een geslaagde reanimatie komt de bloedsomloop weer op gang. Dat is gunstig, maar zorgt tegelijkertijd ook voor de vorming van zogenaamde zuurstofradicalen. Die zorgen voor extra schade. Vitamine C vermindert de productie van zuurstofradicalen en kan zo de schade tegengaan.”

Het gaat nu de mogelijkheden van – de ook nog eens goedkope en veilige – vitamine C verder onderzoeken, samen met zes andere ziekenhuizen.

Drie tandartspraktijken gesloten wegens slechte zorg

De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) constateerde deze zomer “ernstige tekortkomingen” in alle drie de praktijken. Ze voldeden niet aan de eisen ter voorkoming van infecties en aan die op het gebied van radiologie, dossiervoering en organisatie. 

“Omdat de tekortkomingen zo omvangrijk en ernstig zijn, is sprake van een gevaar voor de veiligheid en/of de gezondheid van patiënten. Daarom moeten de tandartspraktijken sluiten en mag er geen zorg meer worden verleend”, aldus de inspectie.

De praktijken zullen zeker nog enkele dagen dicht blijven.

‘Risico op beroerte flink lager bij mannen die op latere leeftijd meer bewegen’

Volgens Noorse wetenschappers kunnen mannen die weinig bewegen de ‘gezondheid van hun hart’ binnen zeven jaar enorm verbeteren.

Onderzoekers aan de universiteit van Oslo keken naar de fitheid van 1.400 mannen die aan het begin van het onderzoek in de veertig of vijftig waren. De meesten gingen minder bewegen naarmate ze ouder werden, maar een op de drie werd actiever.

Bij het vergelijken van de meest actieve mannen met de minst actieve mannen bleek dat de eerste groep 56 procent minder kans had dan de tweede groep op het krijgen van een beroerte later in het leven.  

In totaal kreeg een op de acht deelnemers aan het onderzoek een beroerte in de 28 jaren dat ze werden gevolgd.


Volhouden

Uit dit onderzoek kan mogelijk worden geconcludeerd dat het nooit te laat is om te beginnen met meer bewegen. “De mannen die veel meer gingen bewegen, waren daarvoor helemaal niet fit”, zei Erik Prestgaard van de universiteit van Oslo volgens The Telegraph tijdens een congres in Barcelona.

Het is echter wel belangrijk om het bewegen vol te houden. “Als je op je 50e in goede vorm bent, kun je niet blijven teren op de goede jaren die je achter de rug hebt.”

De mannen die fitter werden, gingen onder meer regelmatig wandelen en fietsen. “Het waren echt geen marathonrenners.”

‘Scholen moeten zorgvuldig omgaan met foto’s leerlingen’

Foto’s en video’s van leerlingen vallen onder persoonsgegevens in de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Het publiceren van beeldmateriaal op een internetpagina of social media is daarmee een vorm van het verwerken van persoonsgegevens.

“Kinderen vormen een kwetsbare groep”, zegt voorzitter Wilbert Tomesen. “In deze tijd is het extra belangrijk dat er zorgvuldig met hun gegevens wordt omgegaan.”


Niet altijd bekend

De AP zegt regelmatig vragen te krijgen van scholen die foto’s van leerlingen online zetten. De regels die daarover in de Wbp staan, zijn niet altijd bekend.

Zo is niet bij alle scholen duidelijk dat toestemming moet worden gevraagd voor het gebruik van foto’s of video’s en dat gepubliceerd materiaal goed moeten worden beveiligd. Die toestemming is nodig bij elke leerling die herkenbaar in beeld is.

Als zij jonger zijn dan 16 jaar, is er ‘ondubbelzinnige’ toestemming nodig van de ouders of voogd. Scholen mogen dus niet uitgaan van het principe ‘wie zwijgt, stemt toe’.

‘Stabiliteit tijdens afvallen zou meest effectief zijn op lange termijn’

Dat blijkt uit onderzoek van de Drexel Universiteit dat maandag in Obesity werd gepubliceerd. “Het lijkt erop dat het ontwikkelen van een stabiel en gezond eetpatroon aan het begin van een afslankperiode van belang is voor de resultaten op de lange termijn”, aldus onderzoeker Emily Feig. 

Tijdens het onderzoek werden 183 mensen, waarvan de meeste vrouwen, twee jaar lang gevolgd. De deelnemers kregen begeleiding in hun maaltijdkeuze en moesten persoonlijke doelen opstellen. Zo moesten ze bijhouden hoe ze zich voelden, werden het aantal calorieën bijgehouden en moesten zij meer aan lichaamsbeweging doen. Ook volgden de deelnemers wekelijkse groepssessies waarbij ze werden gewogen. Ook werd hen gevraagd of ze last hadden van eetbuien bij bepaalde emoties en of zij zichzelf in staat achtten om voedselinname te reguleren. 

Wanneer mensen per week een verschillende hoeveelheid gewicht verloren, hadden zij na een periode van een of twee jaar slechtere resultaten dan mensen die per week een gelijke hoeveelheid gewicht verloren. Volgens de onderzoekers is het opvallend dat mensen die minder emotioneel eten, minder eetbuien hebben en minder vertrouwen hadden in hun eigen doorzettingsvermogen een hogere variabiliteit hadden in het aantal kilo dat zij afvielen. Ook verloor deze groep mensen minder gewicht over de gehele periode. 


Plannen

Feig raadt op basis van de onderzoeksresultaten aan om het eten vrijwel gelijk te houden. “Daarbij kan het helpen om maaltijden vooruit te plannen en de maaltijden voor de rest van de week al op zondag te bereiden. Ook kan het helpen om minder in restaurants te eten, omdat hier vaak impulsieve beslissingen worden genomen”, aldus Feig. “Door een gezonde levensstijl aan te leren met een gezond en vast voedingspatroon kunnen patienten op een stabielere manier afvallen.”

In vervolgonderzoek zal moeten blijken waarom sommige mensen meer variabiliteit hebben in gewichtsverlies dan anderen. “Het kan zijn dat mensen moeite hebben met het volgen van een goed dieet- en lichaamsbewegingsprogramma. Maar het kan ook genetisch bepaald zijn of mensen op een stabiele manier afvallen, ongeacht of zij zich strikt aan het dieet houden”, aldus Feig.