Nederlanders ‘te gehaast’ voor goed ontbijten

In gesprek met NU.nl vertelt Roy van der Ploeg, persvoorlichter bij het Voedingscentrum, dat veel mensen het lastig vinden om ’s ochtends te eten. “Zo’n zes procent van de mannen en vier procent van de vrouwen ontbijt volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zelfs slechts één keer per week of helemaal niet.”

Uit recent onderzoek van Eurest, specialist op het gebied van foodservices, blijkt dat Nederlanders bij de slechtste ontbijters van Europa horen.


‘Probeer en varieer’

Het totale aantal aanbevolen calorieën per dag ligt voor mannen op gemiddeld 2500 en voor vrouwen op 2000. “Daarvan horen we, volgens het gemiddelde Nederlandse eetpatroon, zo’n vijftien tot twintig procent van binnen te krijgen met ons ontbijt”, aldus Van der Ploeg.
 
Het ontbijt overslaan is geen verstandige keuze. “Ontbijten geeft je weer energie na de nacht en brengt bovendien de spijsvertering op gang. Daarnaast voorkomt het dat je later op de ochtend trek krijgt in koek, snoep of andere minder gezonde snacks.”
 
Van der Ploeg legt uit dat het maken van ontbijt niet al te veel tijd en energie hoeft te kosten. “Een volkoren of bruine boterham zijn al een prima start van de dag. Daarin zitten namelijk lekker veel vezels die nodig zijn voor een goede darmwerking en spijsvertering. Heb je geen zin in brood? Wissel dan af met bijvoorbeeld havermout, muesli of andere ontbijtgranen zonder toegevoegde suikers en zout. Daarbij zijn magere of halfvolle melk of yoghurt een goede aanvulling, net als fruit, dat je daaraan toe kunt voegen of los kunt eten.” Met een zelfgemaakte voedzame smoothie is overigens ook niets mis.


Gezondheidsproblemen

Ontbijten is niet alleen goed om je ‘motor’ te starten, maar volgens een recent onderzoek van de Colombia University in New York vergroot het overslaan ervan ook het risico op ernstige gezondheidsproblemen waaronder obesitas, hartproblemen en diabetes.
 
Van der Ploeg onderschrijft dat er steeds meer vermoedens bestaan dat hoe vaak we eten, op welke tijdstippen en welke maaltijden we overslaan, effect kan hebben op onze gezondheid. “Er wordt inderdaad veel onderzoek gedaan naar het verband tussen de regelmaat van ons eetpatroon, de tijdstippen waarop we eten en het risico op hart- en vaatziekten, kanker, diabetes type 2 en overgewicht.”
 
“Het is moeilijk aan te tonen of dergelijke aandoeningen daadwerkelijk komen door het overslaan van het ontbijt of door minder gezonde eetgewoonten gedurende de dag”, aldus Van der Ploeg. Wel kan het overslaan van het ontbijt volgens het Voedingscentrum samenhangen met andere, minder gezonde leefstijlfactoren zoals het eten van meer snacks en gemaksvoedsel. “De kans is nu eenmaal groter dat je zonder ontbijt later zwicht voor een snack onderweg of in een kantine, waar misschien geen gezonde producten voor handen zijn.”

Aantal 65-plussers op spoedeisende hulp fors gestegen

‘Huisartsen vinden euthanasie vaak nog moeilijk’

“Het gaat natuurlijk om incidentele gevallen”, zegt Robert Schurink, directeur van de NVVE over euthanasie bij jongeren. De vereniging geeft onder meer voorlichting en informatie over euthanasie en hulp bij zelfdoding, verstrekken wilsverklaringen met betrekking tot een vrijwillig levenseinde.

“In de periode 2002-2015 ging het om zeven euthanasie-uitvoeringen bij jongeren onder de achttien jaar. Desondanks speelt het thema wel, ook door programma’s als Over Mijn Lijk.”

Kinderen vanaf twaalf jaar kunnen euthanasie aanvragen, vertelt Schurink. “Tot zestien jaar is daarvoor wel instemming van de ouders of voogd nodig. Jongeren van zestien en zeventien jaar nemen de beslissing in eerste instantie zelf. Artsen moeten de ouders wel altijd bij het besluit betrekken.”

“Vanaf achttien jaar kan iemand zelf om euthanasie vragen. De arts hoeft de ouders of verzorgers niet bij het verzoek te betrekken. Voor een euthanasieverzoek moet er sprake zijn van een medische diagnose en ondraaglijk lijden. Maar het gros van de aanvragen wordt gedaan door patiënten boven de veertig jaar.”


Uitzichtloos

Er moet sprake zijn van uitzichtloos lijden, wat wil zeggen dat er met behandeling geen verbetering meer te bereiken valt in de toestand van de patiënt. Uit medisch oordeel moet blijken dat de situatie inderdaad niet meer te verbeteren is. “Bij jongeren met psychiatrische problematiek wordt deze verklaring minder vaak gegeven dan bij oudere patiënten.”

Het merendeel van de euthanasieaanvragen wordt gedaan door kankerpatiënten (73 procent, 9,5 procent van alle sterfgevallen met kanker). Maar ook dementie (1,9 procent) en stapeling van ouderdomsaandoeningen (3,3 procent) kunnen reden zijn om te besluiten tot levensbeëindiging.

Volgens onder meer de NVVE moet het voor ouderen met een weloverwogen doodswens ook mogelijk zijn om euthanasie te krijgen. Een levenseindebegeleider moet volgens een door het kabinet aangekondigde wet hun hulpvraag beoordelen en toetsen, wat achteraf gecontroleerd wordt door een regionale toetsingscommissie.

D66 leverde hiervoor het wetvoorstel Wet Voltooid Leven in. Schurink denkt dat de wet er gaat komen, omdat het merendeel van de politieke partijen positief op het voorstel reageerde. Wanneer er uitsluitsel over komt, is mede afhankelijk van de samenstelling van het nieuwe kabinet.


Complex verzoek

Euthanasie wordt in de meeste gevallen (90 procent) uitgevoerd door de huisarts. Een arts is niet verplicht om de levensbeëindiging uit te voeren. “Vaak vinden ze het wel moeilijk”, zegt Schurink. “Bijvoorbeeld wanneer het een complex verzoek betreft, of euthanasie naar aanleiding van psychische problematiek.”  

“Daarom kan een huisarts of de patiënt hulp vragen aan een consulent van de Levenseindekliniek, die de arts bijstaat of de euthanasie overneemt.” In 2015 werd er 5.516 keer euthanasie uitgevoerd. 6,8 procent daarvan werd gedaan door een arts van de Levenseindekliniek.

Wel zou Schurink graag zien dat er een verwijsplicht komt, waarbij artsen – indien zij de euthanasie om welke reden dan ook niet willen uitvoeren - hun patiënt moeten doorverwijzen. “Dat is nu een morele plicht, maar geen dwingende. Veel patiënten worden onvoldoende geïnformeerd, maar je moet je eigen patiënten niet in de kou laten staan.”

‘Fabrikanten zijn oneerlijk over de inhoud van hun producten’

Volgens de bond wordt op de meeste pakjes en zakjes alleen de voedingswaarde na bereiding vermeld, terwijl er ook informatie op zou moeten staan over de voedingswaarden per 100 gram ‘onbereid product’.

De voedingswaarde van een bereid product is de voedingswaarde na toevoeging van bijvoorbeeld groente, rijst, pasta, vlees en water aan de mix of saus. Daardoor bevat het product na bereiding minder suiker, vet en zout dan in de pure vorm.

Door de ontbrekende informatie op de etiketten over de voedingswaarden vóór het bereiden van het product, zijn volgens de Consumentenbond consumenten niet op de hoogte van de daadwerkelijke hoeveelheid suiker, vet en zout. Zo zou Conimex op zijn verpakking vermelden dat hun Boemboe Sajoer Boontjes na bereiding 1,9 procent suiker bevat. Volgens de Consumentenbond zit in de boemboe zelf ruim 30 procent suiker, terwijl dat niet op de verpakking staat.


Aanpassen

Heinz, Jumbo en Nestlé vermelden al wel de voedingswaarde per 100 gram onbereid product op de verpakkingen. De Consumentenbond heeft andere fabrikanten verzocht hun goede voorbeeld te volgen.

Plus en Superunie (van de merken Perfect en Markant) reageerden positief op de oproep en beloofden hun verpakkingen aan te passen. Albert Heijn, Aldi, Lidl en Unilever gaven aan zich vooralsnog te beperken tot de vermelding van de voedingswaarde per bereid product.